The Sun Always Shines on TV

The Sun Always Shines On TV – A-Ha

- ‘Hij leeft nog. Vlezig stuk eten!’
- ‘Bederf, schrootbak!’
……
- ‘Dus ik zeg: “Ok, ik zal je dit vertellen: krijg de hinkel-vering!” ’
……
- ‘En nou ophoepelen! Ga maar lekker thuis je schoenen poetsen.’
- ‘Mijn schoenen poetsen?! Ik zal je, doerak!’

Zo is het wel weer genoeg geweest. Geen Goodfellas voor mij vanavond. Films zijn niet meer wat ze geweest zijn. Of liever: films op de Amerikaanse televisie zijn niet gelijk aan diezelfde films in de bioscoop. Amerikaanse omroepen laten hun eigen versie van films zien, inhoudelijk bewerkt voordat de kijker eraan wordt blootgesteld. Dat betekent dat je in plaats van scheldwoorden en vloeken een piepgeluid hoort. Of dat stemmen die klinken als die van de acteurs de heilig- of andere schennis uit het origineel opnieuw inspreken – maar dan gekuist. Dat kuisen is nog best een gedoe als je het goed wilt doen. Het vervangende woord moet ongeveer even lang zijn als het origineel, en er het liefst ook een beetje naar klinken. Hoe dichter bij het origineel, hoe minder het opvalt dat er iets veranderd is aan de film. Maar er is niks te doen aan het parallelle universum-gevoel dat je krijgt als je naar een film zit te kijken zoals die zo ongeveer is bedoeld door een regisseur die bijna gebruikmaakt van zijn artistieke vrijheid.

Een voorbeeld. Keanu Reeves die in The Matrix tegen zijn ondervrager zegt: ‘Informatie? Een flinke flipper kun je van me krijgen!’ Hij zwaait een digitaal vermomde vuist-zonder-middelvinger naar de camera. Koning sufkop. Met deze Uitverkorene gaan ze de oorlog niet winnen, grijnst de ondervrager. Maar het kan erger. Bruce Willis’ klassieke ‘Jippie Ka Jee, klootzak!’ in de finale van Die Hard komt treurig aan zijn eind, bruusk afgekapt na ‘Jippie Ka Jee’. Soms knippen ze alleen het geluid. Dan zie je het hoofd van Bruce Willis in beeld nog wel het woord ‘klootzak’ vormen – doven en slechthorenden, ogen dicht tot na de reclame. Oplettender zenders knippen niet, maar vervangen het hele citaat door een frisgeschoren versie. Zoals ‘Holadiee, broodpak!’ Daar gaat Bruce. In anderhalve seconde van scherp gebekte actieheld naar Prins Carnaval met een voorliefde voor lunchpakketjes.

Als wegpiepen of vervangen te bewerkelijk blijkt, worden ongepaste of aanstootgevende scenes soms helemaal weggelaten. Je kunt wachten tot je een ons weegt, maar de (overduidelijk neppe!) ouwe-mevrouwenborsten in There’s Something About Mary krijg je echt niet te zien. Originele duur: 134 minuten. TV-versie: 117 minuten. In zeldzame gevallen wordt er zo veel geknipt dat het netwerk van de weeromstuit niet eerder vertoonde scenes en materiaal toevoegt, om de tijd te vullen tot het elfuurjournaal. Echte liefhebbers van regisseur David Cronenberg zeggen er schijnbaar altijd even bij of ze het over het origineel of de tv-versie van Videodrome hebben, om ruzie te voorkomen.
De opgeschoonde versies zijn op zijn best lachwekkend goed gedaan – zie Samuel L. Jackson als hij verzucht: ‘Moedertjelief, ik heb het helemaal gehad met die apekoppen van een slangen in dit doordeweekse vliegtuig!’ – maar meestal is het vooral om een beetje verdrietig van te worden.

Wie bepaalt dat ‘dikke vinger’ in The Matrix ongepast is, in woord en beeld? Wie heeft in hemelsnaam ooit broodpak bedacht? Waarom zou je als netwerk Scarface willen uitzenden als je van plan bent om iedereen te ver-Eftelingen? ‘Je neemt me verdikkeme toch niet in het ootje, Tony?’ wordt Al Pacino gewaarschuwd door de Anton Pieck onder de dealers. En: ‘Ik zei nog, Tony, geen strapatsen, deugniet!’ Geen wonder dat Pacino zich niet laat intimideren. Integendeel: hij schiet iedereen helemaal kapot. Dat valt niet weg te knippen uit de knotsgekke avonturen van een doldwaze drugsjongen.

Het kan ook anders. Kanalen als Sundance en IFC (Independent Film Channel) vertonen alleen bioscoopversies van films – dat ze vooral Koreaanse klassiekers laten zien en de penis van Harvey Keitel, neem je graag op de koop toe. Maar fijne zenders als deze zijn zeldzaam.

Waarom het land met de meeste moorden per hoofd van de bevolking en de grootste porno-industrie ter wereld serieus denkt dat burgers beschermd moeten worden tegen nepgeweld en tepels, mag god weten. Er schuilt enige troost in de gedachte dat de mensen die het hardst roepen dat er nooit meer gevloekt mag worden op tv uiteindelijk, in de heerlijke toekomstwereld die geschikt is voor Alle Leeftijden, de enigen zijn die knarsetandend ten minste eenmaal het origineel moeten uitzitten – voor ze er de schaar in kunnen zetten. Pak aan, broodpakken!